1. Yerli İstekliler ile İlgili 4734 sayılı Kanundaki Düzenlemeler

Yerli istekliler ile ilgili temel düzenleme 4734 Sayılı Kanun’un 63’üncü maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

“İhalelere sadece yerli isteklilerin katılması ile yerli istekliler ve yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınmasına ilişkin olarak aşağıdaki düzenlemeler esas alınır:

a) Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında kalan ihalelerde sadece yerli isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir.

b) Hizmet alımı ve yapım işi ihalelerinde yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

c) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.

d) Yapım işlerinde kullanılacak makine, malzeme ve ekipman ile yazılımın tamamının veya belli bir kısmının yerli malı olması şartı getirilebilir. Ancak, malzemelere ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, makinelere ve ekipmanlara ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta düşük, orta yüksek ve yüksek teknolojili makine, malzeme ve ekipman arasından belirlenen, Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan ve ihale konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmanın yerli malı olması şarttır.

e) Yerli malı belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir. İsteklilerce teklif edilen malın yerli malı olduğu, bu usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.

f) Ortak girişimlerin yerli istekli sayılabilmesi için bütün ortaklarının yerli istekli olması gereklidir.”

Maddedeki düzenleme doğrultusunda şu sonuçlara ulaşmak mümkündür:

1. Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında kalan mal, hizmet ve yapım işi ihalelerinde sadece yerli isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir. Ancak bu husus zorunlu değildir.

2. Hizmet alımı ve yapım işi ihalelerinde yerli istekliler lehine %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak bu husus zorunlu değildir.

3. Yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili her yıl belirlenen orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunludur.

4. Yapım işi ihalelerinde de idarenin insiyatifiyle yapım işlerinde kullanılacak makine, malzeme ve ekipman ile yazılımın tamamının veya belli bir kısmının yerli malı olması şartı getirilebileceği belirtilmiş olup yine Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan ve ihale konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmanın yerli malı olması şartı getirilmiştir.

5. Kanun koyucu yerli malının belirlenmesine ilişkinde usul ve esas yayınlamış ve yerli malı belgesi ile bu hususun belgelendirilmesi gerektiği ortaya konulmuştur.

2. Yerli İstekli Lehine Fiyat Avantajı Uygulanması Örneği

Yerli istekliler lehine fiyat avantajının nasıl uygulanacağına dair bir örneğe aşağıda vermekte fayda bulunmaktadır;

İhale dokümanında yerli istekliler lehine %10 fiyat avantajı uygulanacağı belirtilsin.

A yerli firmanın teklifi: 103 TL olsun,

B yabancı firmanın teklifi: 95 TL ise; 95+9,5 (%10) TL= 104,5 TL olarak güncellenecek ve fiyat değerlendirmeleri buna göre yapılacaktır.

Eğer buna rağmen en uygun fiyat yabancı firmanın ise o zaman sözleşme güncellenmemiş tutar üzerinden akdedilecektir. (Örneğimizde 95 TL)

3. Yapım İşi İhalelerinde Yerli Malı Kullanma Zorunluluğu

13.12.2017 tarihli ve 30269 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yapım işi ihalelerinde yerli malı kullanım zorunluluğunun sağlanmasına yönelik ihale mevzuatında düzenlemeler yapılmıştır.

01.01.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7033 sayılı “Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 63’üncü maddesinde yapılan değişiklik çerçevesinde Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde;

• İhale dokümanının, zorunlu teknik nedenler dışında malzemelere ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, makinelere ve ekipmanlara ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen ve Kamu İhale Kurumu tarafından ilan edilen listede yer alan makine, malzeme ve ekipman dikkate alınarak hazırlanmasının zorunlu olduğu,

• İdarelerin ihale dokümanlarında, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak yerli ürünleri ve bunlara ilişkin şartları açıkça belirtmesi gerektiği,

• Yapım sürecinde yerli ürünlerin kullanımına ilişkin kontrollerin yapı denetim görevlileri tarafından yapılması ile yerli malı olması zorunluluğu bulunan makine, malzeme ve ekipman ile yazılıma ilişkin yerli üretimin, doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı gibi nedenlerle sona ermesi veya yetersiz hale gelmesi ya da ilgili makine, malzeme ve ekipman ile yazılımın diğer zorunlu nedenlerle yerli malı olarak temin edilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, yüklenicinin yazılı başvurusu üzerine idarenin onayıyla, sözleşme konusu işte yerli malı olmayan makine, malzeme ve ekipman ile yazılım kullanılabileceği ve bu gibi durumlarda iş programı dikkate alınarak gerektiğinde yükleniciye ek süre verilebileceği,

Yönünde düzenleme yapılmıştır. Böylece yapım işi ihalelerinde yeni bir döneme girilmiştir. Önümüzdeki süreçte

• Malzemelere ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından
• Makinelere ve ekipmanlara ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından bir liste hazırlanacak ve bu liste Kamu İhale Kurumu tarafından ilan edilecek.

Ve idareler yapım işi ihalesine çıkarken ki hazırlayacakları ihale dokümanlarında bu ilan edilen liste doğrultusunda hazırlamak zorunda olacaklardır

İHALE SÜRECİNİZLE İLGİLİ DANIŞMANLIK HİZMETİ İÇİN ÜCRETSİZ OLARAK UZMANLARIMIZA DANIŞABİLİRSİNİZ. HEMEN ARAYIN 0535 645 00 20