İkinci Görev, İkinci Görev Yasağı, İkinci Görev Aylığı ve Kesintiler

1. İkinci Görev Yasağı hakkındaki kanuni düzenleme

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 87’nci maddesinde;  

Memurlara;

a) Bu Kanuna tabi kurumlarda (657’ye tabi kurumlarda)

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,

c) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,

İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.

Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve Özel Kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

2. İkinci Görev Yasağının İstisnaları nelerdir?

657 sayılı Kanun’un ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ilgili Kanunun 88 inci maddesinde aşağıdaki gibi düzenlenmektedir:

Hakemler: Tahkim ile ilgili anlaşmazlıkların çözümünü yapanlara denilmektedir. Tahkim ise bir hak üzerinde anlaşmazlığa düşmüş olan iki tarafın, bu anlaşmazlığın çözümünü birlikte seçtikleri özel şahıslara bırakmalarına ve anlaşmazlığın bu şahıslar tarafından çözümlenip karara bağlanmasına denir. Ayrıca çeşitli spor müsabakalarının yöneten kişiler de hakem olarak bilinmekte ve onlar da ikinci görev yasağının kapsamı dışındadır.

Tasfiye memurları: Gerçek ve tüzel kişilerin iflas etmeleri halinde, alacak ve borçlarının tasfiyesi için 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümleri uyarınca mahkemeler tarafından atanan kişilerdir. Ticaret Mahkemelerince atanan bu kişiler 657 sayılı Kanuna tabi iseler ikinci görev yasağı uygulanmayacaktır.

Bilirkişiler: 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 275-286 ncı maddeleri arasında, dava ile ilgili olayların takdirinde, yargıç tarafından bilinmeyen özel ve teknik bilgilere gerek duyulan hallerde, bilgi ve düşüncesine başvurulan üçüncü kişiler şeklinde tanımlanmaktadır.

İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları*,

Özel kanunlarla kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon, heyet ve jüri çalışmalarına katılanlar, (Bu Tür çalışmalarda ödenen ücrete Huzur hakkı denilmektedir.) Bunların bazıları;

Vergi kanunları gereği kurulan daimi ve geçici takdir komisyonları, tadilat komisyonları, zirai kazançlar il komisyonlarına katılanlar,

Seçim kurullarında görev alan memurlar,

178 sayılı KHK'nın Ek 7 inci maddesine göre Mali Danışma Kurulunda görev alan memurlar,

2908 sayılı Dernekler kanununa göre hükümet komiserliği yapan memurlar,

2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu gereğince kurulan kadastro komisyonlarının memur üyeleri.

Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve özel kanunlarla kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar

3.İkinci Görev Verilecek Memurlar Ve Görevler

Memurlara ikinci görev verilebilecek durumlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 88 inci maddesinde ikinci görev olarak verilebilecek işler ve ikinci görev verilecek memurlar olarak düzenlenmiştir. Bu madde doğrultusunda;

Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan Devlet memurlarına esas görevlerinin yanında;

A) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler,

B) Mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek şartıyla;

1) 87 nci maddede yazılı kurumların tabiplikleri, diş tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,

2) Asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri,

İkinci görev olarak verilebilir.

Asıl görevlerinin yanında;

a) Tabiplere; sağlık müdürlüğü, sağlık müdür yardımcılığı, sağlık grup başkanlığı, baştabiplik ve baştabip yardımcılığı,

b) Diş hekimlerine ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baştabiplik,

c) Veteriner, dişhekimi ve eczacılara; baştabip yardımcılığı,

d) Öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı görevleri,

ikinci görev olarak yaptırılabilir.

4.İkinci Görev Verilen Memurlara Yapılacak Ödemeler VE KESİNTİLER

657 Sayılı Kanunun 90’ncı maddesi uyarınca ücretli olmamak ve ikinci görev ile ilgili şartları yerine getirmek kaydıyla bir memura birden çok ikinci görev verilebilmesine rağmen, bir memurun üstünde birden çok ücretli vekalet görevi veya ikinci görev bulunamaz. Öğretmenlerin idari görevi bu hükmün dışındadır.

İkinci görev verilen memurlara yapılacak ödemeler ve ödemelerden kesintiler aşağıda belirtilmiştir.

4.1. Aylık

İkinci görev aylığı, göreve başlanıldığı tarihten itibaren ve görevin fiilen yapıldığı sürece ödenir. Ödenmesi ise vekalette olduğu gibi ay sonundadır. İkinci görev aylığı 657 sayılı Kanun’un 175 inci maddesinde açıklanmıştır. Buna göre:

İkinci görev aylığına hak kazanabilmek için, ikinci görev verilebilecek memurlar tarafından, boş bir kadroya ait görevin, ikinci görev olarak yürütülmesi gerekir.

Bu şekilde görev alanlara, görevlendirildikleri kadro derecesinin ilk ilk kademe aylığının üçte ikisi ödenir. Söz konusu aylığın üçte ikisi, memurun görevlendirildiği kadro derecesinin ilk kademe aylığının gösterge ve ek gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpımını ifade etmektedir.

Ancak sağlık grup başkanlığı, baştabip ve baştabip yardımcılığı hizmetlerinin ikinci görev olarak yürütülmesi durumunda, kadro şartı aranmaz, bu hizmetleri yürütenlere almakta oldukları aylığın üçte ikisi, ikinci görev aylığı olarak verilir.

4.2. Zam ve Tazminatlar

İkinci görev verilenlere ikinci göreve ilişkin özel hizmet tazminatı ödenmez. (2006/10344 sayılı Yan Ödeme Kararnamesi Md. 11/2a)

İkinci görev verilenlere, her iki göreve ait aynı cins zamlardan miktarı fazla olanlar ile farklı cinsteki zamlar ödenir. (2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Md. 4/ç)

4.3. Gelir Vergisi

Ödenecek ikinci görev ücretleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi uyarınca ücret ödemesi sayıldığından gelir vergisine tabi tutulacaktır. Bunun dışında ödenen gündelik ve yol giderleri ise aynı kanunun 24 üncü maddesi uyarınca Gelir Vergisinden müstesnadır.

4.4. Damga Vergisi

İkinci görev ücreti 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli IV sayılı listede yer aldığı için binde altı oranında da damga vergisine tabi tutulacaktır.

4.5. Harcırah

Memuriyet mahalli dışında bir yere gönderilme durumunda, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14 üncü maddesi gereğince memurun fiilen almakta olduğu aylık derecesi üzerinden geçici görev harcırahı verilecektir.

İkinci görev verilen memurlara Taban aylığı, Kıdem aylığı ve Özel Hizmet Tazminatı kesinlikle ödenemez. Ayrıca, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80 inci maddesinde ikinci görev karşılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas kazancın hesabında dikkate alınmayacağı hüküm altına alındığından, emekli keseneği ikinci görev ödemeleri için söz konusu değildir.

İkinci görev verilen memurlara taban aylığı ve kıdem aylığı ödenmesi uygulamada karşılaşılan problemlerin başında gelmektedir. 23.05.2006 tarih ve 28720 tutanak nolu Sayıştay Temyiz Kurulu Kararında, ikinci görev aylığı hesabında, taban aylığı ve kıdem aylığının da dahil edilmesi nedeniyle fazla ödenen tutar için tazmin hükmü verilmiştir. Yine, Sayıştay 8. Dairesinin 22.05.2001 tarih ve 4816 sayılı Kararında görev aylığının hesabına taban aylık miktarının dahil edilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine hükmedilmiştir.

31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı (3. Mükerrer) Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği 9 uncu maddede ikinci görev aylığının ödenmesi için gerekli olan belgeler aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

“ Aylık ve aylıkla birlikte ödenen hakedişler için Aylık Bordrosu veya Yurtdışı Aylık Bordrosu (Örnek: 8 veya 8/A) ve Personel Bildirimi (Örnek: 9 ) ile duruma göre ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine aşağıda belirtilen belgeler bağlanır.

…

h) İkinci görev ödemelerinde, ikinci görev onayı ve işe başlama yazısı.”

5.İkinci Görev İle İlgili Olarak Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Meslek Hususu: İkinci görev, o görevin ait olduğu sınıftan olmalı yani memurun mesleğiyle ilgili olmalıdır. Bu husus vekaleti ikinci görevden ayıran en önemli husustur.

Hizmet İmkanları: İkinci görev asli görevi aksatmamalıdır. Yani hizmet imkanları elverişli olmalıdır. Bunun takdiri ise idareye bırakılmıştır.

Atamaya Yetkili Amirce Uygun Bulunması: Asıl kurumun atamaya yetkili amirinin uygun bulması ve ikinci kurumun atamaya yetkili amirinin onaylaması gerekir.

Boş Kadro: Baştabip ve yardımcılığı hizmetleri hariç ikinci görev alınacak kadronun boş olması gerekir.

Memur Olma Şartı: İkinci görev yalnızca memurlara yaptırılabilir. Açıktakiler ya da diğer personel kanunlarına tabi olanlara yaptırılamaz.

6.İkinci Görevle İlgili Uygulamalarda Karşılaşılan Sorunlar

657 sayılı Kanuna tabi Devlet memurlarının, kendi kurumlarında kendi unvanları ile ilgili boş bir kadronun görevini, ikinci görevle ilgili şartları taşımak kaydıyla yerine getirip getiremeyeceği sık karşılaşılan bir sorundur. Örneğin bir kurumda kimyager kadrosunda çalışan memura yine aynı kurumda boş bir kimyagerlik kadrosuna ikinci görevle görevlendirilmesi durumunda ikinci görev aylığı verilecek midir? İkinci görevin şartları anlatılırken bahsedilen ve Kanunun 88 inci maddesinde belirtilen “hizmet olanakları elverişli olmak” şartı ihlal edildiğinden ikinci görev aylığı alamayacağı düşünülmektedir.

Öğretmenlere müdürlük ikinci görev olarak verilebilir, ancak müdür kadrosundaki kişiye öğretmenlikten dolayı ikinci görev aylığı verilmez. Bu durum 657 sayılı Kanunun değişik 90 ıncı maddesinde “Devlet memurlarına, vekalet görevi, ikinci görev veya ders görevlerinden ancak birisi verilebilir. Öğretmenlerin idari görevi bu hükmün dışındadır” denilerek açıklanmıştır.

Bir memurun üzerinde birden çok ücretli vekalet görevi veya ikinci görev bulunamaz. Ancak, ücretli olmamak ve ikinci görev ile ilgili şartları yerine getirmek kaydıyla bir memura birden çok ikinci görev verilebilir. Bu durum da 657 sayılı Kanunun yine değişik 90 ıncı maddesinde belirtilmiştir.

Teknik Hizmetler Sınıfında yer alan bir mühendisin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin dışında başka bir belediyenin Teknik Hizmetler Sınıfında ikinci görev alıp alamayacağı bir başka sorundur. Normalde mühendislere asıl görevlerinin bulunduğu yerler haricinde ikinci görev verilemez. Örneğin, ilde görevli olan bir mühendise ilçe belediyesinde, ilçe belediyesinde görevli olana bir başka ilçe ya da bucak belediyesinde ikinci görev verilemeyecektir. Nitekim, Sayıştay 1. Dairesi’nin 20.03.1997 tarih ve 6153 sayılı kararında, Konak Belediyesi’nde görevli bir mühendisin Çeşme Belediyesi’nde geçici olarak görev yapması nedeniyle ikinci görev ücreti ödenmesinin mümkün olmadığına hükmetmiştir.

KAYNAKÇA

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu

6245 sayılı Harcırah Kanunu

375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname

17/04/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği

* 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile valilerin, İl Genel Meclisi Başkanlığı görevine son verildiğinden söz konusu hükmün uygulama alanı kalmamıştır.