Geçmişe Yönelik Fiyat Farkı Hesaplanabilir mi?

Yeni Kararnamede, öncekinde farklı olarak Uygulama Esasları başlıklı 7 nci maddenin ikinci fıkrasında şu düzenlemeye yer verilmektedir:

“Fiyat farkı uygulanan işlerde, zorunlu nedenler dışında, hakedişlerin uygulama ayını takip eden ay içerisinde ve uygulama ayına ait endeksler/fiyatlar belli olduktan sonra düzenlenmesi esastır. Uygulama ayına ait endeksler/fiyatlar belli olmadan hakedişin düzenlendiği hallerde, fiyat farkı hesabı hakedişle birlikte yapılmaz, uygulama ayına ait endeksler belli olduktan sonra ayrıca hesaplanır.”

Önceki Kararnamenin 9 uncu maddesinin (d) bendinde bu düzenleme şu şekilde ifade edilmişti:

“Hakedişlerin düzenlenmesi sırasında, hakedişe uygulanacak indeksin henüz belli olmadığı durumlarda, bir önceki güncel indeks kullanılarak fiyat farkı hesaplanır. Yeni indeksler belli olduğunda sonraki hakedişlerde fiyat farkları buna göre hesaplanarak düzeltilir.”

Her iki düzenleme arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Öncelikle yeni düzenlemeyle birlikte fiyat farklarının hakedişle birlikte yapılması zorunluluğuna istisna getirilmiştir. Görüleceği üzere uygulama ayına ait endeksler/fiyatlar belli olmadan hakediş düzenlenirse fiyat farkı hesabı hakedişle birlikte yapılmayacak, daha sonra ayrıca hesaplanacaktır. Eski Kararnamede önceki endeksler üzerinden hesaplama yapılması öngörüldüğünden, fiyat farkının hakedişten ayrı hesaplanabilmesi olanaklı değildi.

İlave olarak, yeni Kararnamenin ilgili maddesinde fiyat farkı uygulanan işlerde hakedişlerin uygulama ayından sonra düzenlenmesi esası getirilmiş ve bu durumun esas olduğu; ancak, zorunlu nedenlerle farklı uygulamaların da gündeme gelebileceği kabul edilmiştir. Uygulamada hizmet alımlarında hakedişler ayın son günü düzenlendiğinden, Kararnamenin sadece 6 ncı maddesine göre fiyat farkı ödenen işlerde sorun bulunmamakla birlikte, katsayılara dayalı fiyat farkı ödenen hizmet alımlarında ayın son günü hakediş düzenleniyorsa kural olarak fiyat farkının bu hakedişle birlikte düzenlenmemesi daha sonra ayrıca ödenmesi gerekmektedir. Çünkü uygulama ayına ait endeksler henüz belli değildir. Ayrıca Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 42 nci maddesine göre son hakediş raporu Aralık ayının 20 sinde düzenlenmektedir.

“Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.”

Bu düzenlemeye göre de son hakedişi Aralık ayında düzenlenen işlerin fiyat farkının sonradan düzenlenmesi mümkündür.

Kararnamede endeksi veya fiyatı belli olmayan ifadelerine yer verdiği için, endeksi veya fiyatı belli olan kısımların fiyat farkının hesaplanmasında kanaatimizce bir sakınca bulunmamaktadır. Bu sebeple endeksi veya fiyatı belli olmayan hizmet alımlarında fiyat farkı hesaplanmaması nedeniyle, hakedişe yüklenici tarafından itiraz konulmamış olsa dahi, bu fiyat farkları artık sonradan ödenebilecektir.

Bu sebeplerle hakedişlerin düzenlenmesinden sonra fiyat farkı hesabı yapılması mümkün; ancak, bu imkân belli hallere münhasır olarak düzenlenmiştir. Fiyat veya endeks belli olmasına karşın, fiyat farkının o hakedişle birlikte ödenmediği hallerde kanaatimizce yüklenicinin HİGŞ 42 nci maddesine göre itiraz etmesi gerekmektedir.

HİGŞ’nin 42 nci maddesindeki hükümlere göre;

“Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ........tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla" cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi ile imzalaması gereklidir.”

HİGŞ’deki bu düzenlemeye göre, yüklenicinin itiraz etmediği hakedişler için sonradan bir talepte bulunması mümkün değildir. Hakedişlere itirazın;

1- İtiraz noktaları ve bunların gerekçelerinin de açıklandığı bir dilekçe ile

2- Hakedişe, dilekçe tarihi belirtilerek yüklenici tarafından imzalanan bir şerh,

düşülerek yapılmalıdır.