Sayıştay Düzenlilik Denetiminde İhale Sorunları
Denetim, kamu kurum, kuruluş ve idarelerinde hataların önlenmesine yardımcı olmak; çalışanların ve kuruluşların gelişmesine, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesine rehberlik etmek amacıyla, hizmetlerin süreç ve sonuçlarının mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre; tarafsız olarak analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek, kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere duyurmaktır. Başka bir anlatımla denetim; iktisadi, mali, idari faaliyet ve işlemlerle ilgili iddiaların önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgililere bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bunları değerlendirerek raporlayan sistematik bir süreçtir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu mali ve yönetim sistemimizin dış denetiminden sorumlu tek kurum olarak Sayıştay yetkilendirilmiştir. Sayıştay’ın gerçekleştireceği denetim, hesap yargılaması, TBMM’ye rapor üretme süreçleri ve Kurum ile ilgili diğer düzenlemelerin yer aldığı yeni Sayıştay Kanunu 6085 Kanun numarası ile 19.12.2010 tarihli ve 27990 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Aynı Kanunda Sayıştay tarafından hesap yargılaması dışında gerçekleştireceği denetim mekanizmaları düzenlilik denetimi ve performans denetimi olarak ikiye ayrılmıştır. Sayıştay tarafından denetlenen idarelerin düzenlilik denetim raporları Sayıştay web sayfasından yayımlanarak kamuoyuna duyurulmaktadır. 2013 yılına ilişkin 401 adet; 2014 yılına ilişkin 487 Adet Sayıştay denetim raporu halen Sayıştay’ın web sayfasında olup, idarelerimiz açısından çok değerli bilgiler içermektedir. İşte bu kitabımızda siz değerli okuyucularımız için Sayıştay tarafından yayımlanan 900’ye yakın rapor tek tek okunup incelenerek 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu ile ilgili tespit ve değerlendirmeler tasnif edilerek sizlere sunulmuştur. Kitabımız 5 bölümden oluşmaktadır; Birinci bölümde Sayıştay’ın kamu idarelerinde gerçekleştirdiği düzenlilik denetimi hakkında özet bir bilgiye yer verilmiştir. İkinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise sırasıyla 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve Hakedişler ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu çerçevesindeki Sayıştay’ın düzenlilik denetim raporlarındaki bulguları yer almaktadır. Söz konusu bulgularda yer alan konular, denetimi gerçekleştiren denetçilerin tespitleri, bu tespitlere verilen idarelerin cevapları ve sonuç kısımları üzerinden kitaba alınmıştır. Son bölümde ise ihalelere yönelik Sayıştay düzenlilik denetimi raporlarındaki muhasebe hesaplarına ilişkin bulgular bulunmaktadır. Bazı bulgular okuyucunun okumasını kolaylaştırmak açısından başlık ve içerik özetlenerek verilmeye çalışılmıştır. Ayrıca aynı konuya ilişkin gözükse de farklı içeriğe sahip olunan bulgulara kitabın bazı bölümlerinde yer verilmiştir. Faydalı olması dileğiyle…
Ocak, 2017. Malihakem yayını olarak ve sadece internet üzerinden yayımlanmıştır. Tam üyelerimizin ve kitaba ilgi duyan herkesin faydalanacağı bir çalışma.
içindekiler
ÖNSÖZ
BİRİNCİ BÖLÜM
SAYIŞTAY DÜZENLİLİK DENETİMİ
1. Kamu İdarelerinin Sayıştay Denetİmİne Gİrdİğİ Nasıl Anlaşılır?
2. Denetİm Sürecİnde Kİmlerle Muhatap Olacağız?
3. Denetim Süreci Esnasında Bİlİnmesİ Gereken Krİtİk Konular
3.1. Sayıştay denetçilerinin yetkileri nelerdir?
3.2. Sayıştay denetçileri tarafından her türlü belge istenebilir mi?
3.3. Denetim esnasında kamu idarelerinin sorumlulukları nelerdir?
3.4. İstenilen belgelerin verilmemesinin yaptırımı
4. Denetim Sürecİ
4.1. Denetimin amacı
4.2. Sayıştay hangi tür denetimleri gerçekleştirmektedir?
4.3. Denetim süreci standart bir süreç midir?
4.4. Denetim neticesinde küçük hataların mali tablolara etkisi nedir?
4.5. Önemlilik seviyesinin altındaki tespitler raporda yer almayacak mıdır?
4.6. Düzenlilik denetim süreci
4.6.1. Mali denetim
4.6.2. Uygunluk denetimi
5. RAPOR SÜRECİ
5.1. Raporların hazırlanarak gönderilmesi
5.2. Cevap süresi
5.3. Cevaplar gönderildikten sonraki süreç nasıl işlemektedir?
5.3.1. Denetim ekibindeki süreç
5.3.2. Denetim raporlarının Sayıştay dairelerinde görüşülmesi
5.3.3. Son aşama: Rapor Değerlendirme Kurulu
5.3.4. Raporların kamuoyuna duyurulması
5.3.5. Tüm raporlar parlamentoya gönderilmekte midir?
5.3.6. Sayıştay kamu idarelerinde yerindelik denetimi yapabilir mi?
İKİNCİ BÖLÜM
KAMU İHALE KANUNU KAPSAMINDAKİ TESPİTLER
1. İSTİSNALAR VE İHALESİZ ALIMLAR
1.1. İvedi veya zorunlu olmayan hallerde avans verilerek harcama yapılması suretiyle Kamu İhale Kanunu hükümlerine uyulmaması
1.2. Bütçe içi işletmenin mal alımları ve personel çalıştırılması dışındaki hizmet alımlarının avans yöntemiyle gerçekleştirilmesi
1.3. İhale Kanunu'ndaki istisna hükümlerine aykırı şekilde hizmet alımı suretiyle danışman istihdamı yapılması
1.4. Orman köylülerine yaptırılması gereken işlerin ticari faaliyette bulunanlar ile orman köylüsü olmayan kimselere ihalesiz yaptırılması
1.5. Avukatlık hizmetinin ihale mevzuatına tabi olmaksızın alınması
1.6. 4734 sayılı Kanunun 3/b maddesine girmeyen işlerin anılan madde kapsamında alınması
1.7. Vakfa ait iktisadi işletmeden ihalesiz hizmet alımı yapılması
1.8. Kit veya sarf karşılığı cihaz kullanma uygulamasının ihalesiz yapılması
1.9. Kurumun hizmet alım ihalesi yapması gerekirken ihale yapmaksızın ortağı olduğu şirket personelini çalıştırması, bedelini ise sermaye artırımı yapmış gibi göstermesi
1.10. Elektrik dağıtım şirketleri ile serbest tüketici olarak anlaşma yapılmaması sonucu daha yüksek tutarlarda elektrik faturaları ödenmesi
1.11. Kaynak yönetimi hesabı konusu olan işlemlerin 5018, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara tabi olmaması
2. TEMEL İLKELER
2.1. Ödeneği olmayan iş için ihaleye çıkılması
2.2. Hizmeti alımı ihalelerinde, benzer iş tanımının kapsamının dar tutulması nedeniyle, gerekli ve yeterli katılım ve rekabet ortamının sağlanamaması
2.3. Eşik değerlerin belirlenmesinde 4734 sayılı Kanunun parasal değerlerinin dikkate alınmaması
2.4. Kır evi yapım işinin, yapım ihalesi yerine mal alımı olarak ihaleye çıkarılması
2.5. Konusu aynı olan muhtelif mal ve hizmet alımlarının ihalesiz olarak yapılmak amacıyla parçalara bölünmesi
2.6. Kamu İhale Kanununun parasal sınırlar kapsamında yapılan alımların toplam tutarının Kanunda belirtilen üst sınırın üzerinde olması
2.7. Hizmet alımlarında temel ihale usullerinin dışına çıkılması
2.8. Birçok kalemin birlikte ihale edilmesi ve kısmi teklife kapalı olması nedeni ile rekabetin oluşmaması
2.9. Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak ihaleye çıkarılıp sonuçlandırılmaması
3. İHALE DOKÜMANLARI VE İDARELERCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DİĞER HUSUSLAR
3.1. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi için idarece öngörülen fiyat dışı unsurun ilgili mevzuatına uygun olmaması
3.2. Yazılım alımlarında kullanılan tip sözleşmelerde, bilgi güvenliğini güvence altına alacak ve izleyen yıllarda güncellemenin daha ekonomik teminini sağlayacak düzenlemelere yer verilmemesi
3.3. İşin tamamlanması için yeterli süre öngörülmemesi
3.4. Teknik şartnamelerin ihale konusu işle ilgili gerekli ve yeterli bilgi içermemesi
4. YAKLAŞIK MALİYET
4.1. Temizlik ihalesinde yaklaşık maliyetin gerçekçi hazırlanmaması
4.2. Helikopter kiralama işinde ihtiyacın sağlıklı belirlenmemesi
4.3. Yaklaşık maliyete esas imalat miktarlarında yüklenicinin lehine artış ve azalışlar yapılarak işin yaklaşık maliyet fiyatlarıyla hesaplanan tutarının üzerinde bir maliyetle bitirilmesi
4.4. Araç kiralama ihalesinin yaklaşık maliyetinin ve teknik şartnamesinin mevzuata uygun olmaması
4.5. Yaklaşık maliyetin doğru ve güvenilir olarak belirlenmemesi
4.6. Personel hizmet alımlarında yaklaşık maliyetin yanlış belirlenmesi
4.7. Yaklaşık maliyetin tespitinde aşırı sapma gösteren tekliflerin değerlendirmeye alınması
4.8. Hizmet ihalelerinde kar oranının devamlı % 20 belirlenmesi
4.9. Hizmet ihalelerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesinde önceki yıllardaki fiyatların dikkate alınmaması
4.10. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyetin ihale dokümanına uygun olarak hazırlanmaması
4.11. Satın alma, tahakkuk, faturalandırma ve yaklaşık maliyet hazırlama birimleri gibi önemli birimlerde taşeron firma elemanlarının istihdam edilmesi
5. İHALE USULLERİ
5.1. İhale usulünün yanlış belirlenmesi
5.2. Bazı ihalelerde işin süresi ve ihale usulünün tespitinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda sayılan ilkelerin gözetilmemesi
5.3. Hizmet alımlarında temel ihale usullerinin dışına çıkılması
5.4. İhalelerde pazarlık usulünün genel bir uygulama haline getirilmesi
5.5. Usulüne uygun olarak ihale süreci başlatılmadan 4734 sayılı Kanun'un 21/b bendine göre ihaleye çıkılması
5.6. Özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilerin okullara ücretsiz taşınması projesi kapsamında yapılan hizmet alım ihalelerinde; açık ihale usulü yerine (21/b maddesi uyarınca) pazarlık usulünün uygulanması
5.7. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/f maddesi uyarınca ihalesi yapılan bazı hizmet işlerinde, idari şartname ve sözleşme düzenlenmemesi
5.8. İhtiyacın kısımlara bölünmek suretiyle 21/f maddesi kapsamında 4 ayrı ihale yapılarak gerçekleştirilmesi
5.9. Pazarlık ihalesinde son teklifler alınmadan ihalenin sonuçlandırılması
6. DOĞRUDAN TEMİN
6.1. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22'nci maddesinin (b) bendi hükmü doğrultusunda yapılan mal ve hizmet alımlardan bazılarının Kanunda belirtilen şartları taşımayan firmalardan yapılması
6.2. Yapım işinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 22 nci maddesinin (c) bendi kapsamında gerçekleştirilmesi
6.3. Açık ihale usulü ile yapılması gereken temizlik, güvenlik, yemek gibi hizmet alımlarının Kamu İhale Kanunu’nun 22/c maddesine göre gerçekleştirilmesi
6.4. Temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında değerlendirilmeyecek alımların doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilmesi
6.5. Doğrudan temin ile yaptırılan belli bir süreyi gerektiren yapım işlerinde sözleşme yapılmaması
6.6. Yapım işlerinin açık ihale usulü ile ihale edilmesi gerekirken doğrudan temin yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmesi
6.7. Konusu aynı olan, yakın tarihlerde ve aynı firmadan yapılan muhtelif büro mobilyaları alım işlerinin 4734 sayılı Kanunun 22/d maddesinden faydalanmak amacıyla parçalara bölünmesi
6.8. Araç kiralama ihalesi yapılmış olmasına rağmen doğrudan temin ile araç kiralanması
6.9. Doğrudan temin ve pazarlık usulü ile alımlarda belirlenen limitlere uyulmaması
6.10. Araç kiralama hizmet alım işinin birim müdürlükleri bazında doğrudan temin yöntemiyle parçalar halinde yapılması
6.11. Konusu aynı olan muhtelif mal ve hizmet alımlarının ihalesiz olarak yapılmak amacıyla parçalara bölünmesi
6.12. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu parasal limitler kapsamında yapılan alımların üst sınırın üzerinde olması
6.13. Doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda muayene ve kabul işlemlerinin yapıldığı belgelenmeden ödemede bulunulması
<span style="font-family: 'Tahoma','sans-serif'