Sayıştay Düzenlilik Denetiminde İhale Sorunları

Sayıştay Düzenlilik Denetiminde İHALE SORUNLARI

Denetim, kamu kurum, kuruluş ve idarelerinde hataların önlenmesine yardımcı olmak; çalışanların ve kuruluşların gelişmesine, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesine rehberlik etmek amacıyla, hizmetlerin süreç ve sonuçlarının mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre; tarafsız olarak analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek, kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere duyurmaktır. Başka bir anlatımla denetim; iktisadi, mali, idari faaliyet ve işlemlerle ilgili iddiaların önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgililere bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bunları değerlendirerek raporlayan sistematik bir süreçtir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu mali ve yönetim sistemimizin dış denetiminden sorumlu tek kurum olarak Sayıştay yetkilendirilmiştir. Sayıştay’ın gerçekleştireceği denetim, hesap yargılaması, TBMM’ye rapor üretme süreçleri ve Kurum ile ilgili diğer düzenlemelerin yer aldığı yeni Sayıştay Kanunu 6085 Kanun numarası ile 19.12.2010 tarihli ve 27990 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Aynı Kanunda Sayıştay tarafından hesap yargılaması dışında gerçekleştireceği denetim mekanizmaları düzenlilik denetimi ve performans denetimi olarak ikiye ayrılmıştır.

Sayıştay tarafından denetlenen idarelerin düzenlilik denetim raporları Sayıştay web sayfasından yayımlanarak kamuoyuna duyurulmaktadır.

2013 yılına ilişkin 401 adet; 2014 yılına ilişkin 487 Adet Sayıştay denetim raporu halen Sayıştay’ın web sayfasında olup, idarelerimiz açısından çok değerli bilgiler içermektedir.

İşte bu kitabımızda siz değerli okuyucularımız için Sayıştay tarafından yayımlanan 900’ye yakın rapor tek tek okunup incelenerek 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu ile ilgili tespit ve değerlendirmeler tasnif edilerek sizlere sunulmuştur.

Kitabımız 5 bölümden oluşmaktadır;

Birinci bölümde Sayıştay’ın kamu idarelerinde gerçekleştirdiği düzenlilik denetimi hakkında özet bir bilgiye yer verilmiştir.

İkinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise sırasıyla 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve Hakedişler ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu çerçevesindeki Sayıştay’ın düzenlilik denetim raporlarındaki bulguları yer almaktadır. Söz konusu bulgularda yer alan konular, denetimi gerçekleştiren denetçilerin tespitleri, bu tespitlere verilen idarelerin cevapları ve sonuç kısımları üzerinden kitaba alınmıştır.

Son bölümde ise ihalelere yönelik Sayıştay düzenlilik denetimi raporlarındaki muhasebe hesaplarına ilişkin bulgular bulunmaktadır.

Bazı bulgular okuyucunun okumasını kolaylaştırmak açısından başlık ve içerik özetlenerek verilmeye çalışılmıştır. Ayrıca aynı konuya ilişkin gözükse de farklı içeriğe sahip olunan bulgulara kitabın bazı bölümlerinde yer verilmiştir.

Faydalı olması dileğiyle…

 

 


Mali Hakem - Editör

Bu kitabı görebilmek için lütfen giriş yapın veya kayıt olun. Site kullanım bedellerini inceleyin.

Ocak, 2017. Malihakem yayını olarak ve sadece internet üzerinden yayımlanmıştır. Tam üyelerimizin ve kitaba ilgi duyan herkesin faydalanacağı bir çalışma.

içindekiler

ÖNSÖZ

BİRİNCİ BÖLÜM

SAYIŞTAY DÜZENLİLİK DENETİMİ

1.         Kamu İdarelerinin Sayıştay Denetİmİne Gİrdİğİ Nasıl Anlaşılır?  1

2.         Denetİm Sürecİnde Kİmlerle Muhatap Olacağız?. 4

3.         Denetim Süreci Esnasında Bİlİnmesİ Gereken Krİtİk Konular  4

3.1.       Sayıştay denetçilerinin yetkileri nelerdir?. 5

3.2.       Sayıştay denetçileri tarafından her türlü belge istenebilir mi?. 5

3.3.       Denetim esnasında kamu idarelerinin sorumlulukları nelerdir?. 5

3.4.       İstenilen belgelerin verilmemesinin yaptırımı 6

4.         Denetim Sürecİ. 7

4.1.       Denetimin amacı 7

4.2.       Sayıştay hangi tür denetimleri gerçekleştirmektedir?. 7

4.3.       Denetim süreci standart bir süreç midir?. 8

4.4.       Denetim neticesinde küçük hataların mali tablolara etkisi nedir?. 8

4.5.       Önemlilik seviyesinin altındaki tespitler raporda yer almayacak mıdır?. 9

4.6.       Düzenlilik denetim süreci 9

4.6.1.    Mali denetim.. 9

4.6.2.    Uygunluk denetimi 11

5.         RAPOR SÜRECİ 11

5.1.       Raporların hazırlanarak gönderilmesi 11

5.2.       Cevap süresi 12

5.3.       Cevaplar gönderildikten sonraki süreç nasıl işlemektedir?. 12

5.3.1.    Denetim ekibindeki süreç. 12

5.3.2.    Denetim raporlarının Sayıştay dairelerinde görüşülmesi 13

5.3.3.    Son aşama: Rapor Değerlendirme Kurulu. 13

5.3.4.    Raporların kamuoyuna duyurulması 13

5.3.5.    Tüm raporlar parlamentoya gönderilmekte midir?. 14

5.3.6.    Sayıştay kamu idarelerinde yerindelik denetimi yapabilir mi?. 14

İKİNCİ BÖLÜM

KAMU İHALE KANUNU KAPSAMINDAKİ TESPİTLER

1.         İSTİSNALAR VE İHALESİZ ALIMLAR. 15

1.1.       İvedi veya zorunlu olmayan hallerde avans verilerek harcama yapılması suretiyle Kamu İhale Kanunu hükümlerine uyulmaması 15

1.2.       Bütçe içi işletmenin mal alımları ve personel çalıştırılması dışındaki hizmet alımlarının avans yöntemiyle gerçekleştirilmesi 16

1.3.       İhale Kanunu'ndaki istisna hükümlerine aykırı şekilde hizmet alımı suretiyle danışman istihdamı yapılması 16

1.4.       Orman köylülerine yaptırılması gereken işlerin ticari faaliyette bulunanlar ile orman köylüsü olmayan kimselere ihalesiz yaptırılması 20

1.5.       Avukatlık hizmetinin ihale mevzuatına tabi olmaksızın alınması 23

1.6.       4734 sayılı Kanunun 3/b maddesine girmeyen işlerin anılan madde kapsamında alınması 24

1.7.       Vakfa ait iktisadi işletmeden ihalesiz hizmet alımı yapılması 29

1.8.       Kit veya sarf karşılığı cihaz kullanma uygulamasının ihalesiz yapılması 30

1.9.       Kurumun hizmet alım ihalesi yapması gerekirken ihale yapmaksızın ortağı olduğu şirket personelini çalıştırması, bedelini ise sermaye artırımı yapmış gibi göstermesi 34

1.10.     Elektrik dağıtım şirketleri ile serbest tüketici olarak anlaşma yapılmaması sonucu daha yüksek tutarlarda elektrik faturaları ödenmesi 36

1.11.     Kaynak yönetimi hesabı konusu olan işlemlerin 5018, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara tabi olmaması 37

2.         TEMEL İLKELER. 39

2.1.       Ödeneği olmayan iş için ihaleye çıkılması 39

2.2.       Hizmeti alımı ihalelerinde, benzer iş tanımının kapsamının dar tutulması nedeniyle, gerekli ve yeterli katılım ve rekabet ortamının sağlanamaması 41

2.3.       Eşik değerlerin belirlenmesinde 4734 sayılı Kanunun parasal değerlerinin dikkate alınmaması 46

2.4.       Kır evi yapım işinin, yapım ihalesi yerine mal alımı olarak ihaleye çıkarılması 49

2.5.       Konusu aynı olan muhtelif mal ve hizmet alımlarının ihalesiz olarak yapılmak amacıyla parçalara bölünmesi 50

2.6.       Kamu İhale Kanununun parasal sınırlar kapsamında yapılan alımların toplam tutarının Kanunda belirtilen üst sınırın üzerinde olması 51

2.7.       Hizmet alımlarında temel ihale usullerinin dışına çıkılması 54

2.8.       Birçok kalemin birlikte ihale edilmesi ve kısmi teklife kapalı olması nedeni ile rekabetin oluşmaması 55

2.9.       Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak ihaleye çıkarılıp sonuçlandırılmaması 59

3.         İHALE DOKÜMANLARI VE İDARELERCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DİĞER HUSUSLAR  61

3.1.       Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi için idarece öngörülen fiyat dışı unsurun ilgili mevzuatına uygun olmaması 61

3.2.       Yazılım alımlarında kullanılan tip sözleşmelerde, bilgi güvenliğini güvence altına alacak ve izleyen yıllarda güncellemenin daha ekonomik teminini sağlayacak düzenlemelere yer verilmemesi 65

3.3.       İşin tamamlanması için yeterli süre öngörülmemesi 66

3.4.       Teknik şartnamelerin ihale konusu işle ilgili gerekli ve yeterli bilgi içermemesi 68

4.         YAKLAŞIK MALİYET. 68

4.1.       Temizlik ihalesinde yaklaşık maliyetin gerçekçi hazırlanmaması 68

4.2.       Helikopter kiralama işinde ihtiyacın sağlıklı belirlenmemesi 71

4.3.       Yaklaşık maliyete esas imalat miktarlarında yüklenicinin lehine artış ve azalışlar yapılarak işin yaklaşık maliyet fiyatlarıyla hesaplanan tutarının üzerinde bir maliyetle bitirilmesi 73

4.4.       Araç kiralama ihalesinin yaklaşık maliyetinin ve teknik şartnamesinin mevzuata uygun olmaması 76

4.5.       Yaklaşık maliyetin doğru ve güvenilir olarak belirlenmemesi 76

4.6.       Personel hizmet alımlarında yaklaşık maliyetin yanlış belirlenmesi 77

4.7.       Yaklaşık maliyetin tespitinde aşırı sapma gösteren tekliflerin değerlendirmeye alınması 79

4.8.       Hizmet ihalelerinde kar oranının devamlı % 20 belirlenmesi 80

4.9.       Hizmet ihalelerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesinde önceki yıllardaki fiyatların dikkate alınmaması 81

4.10.     Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyetin ihale dokümanına uygun olarak hazırlanmaması 81

4.11.     Satın alma, tahakkuk, faturalandırma ve yaklaşık maliyet hazırlama birimleri gibi önemli birimlerde taşeron firma elemanlarının istihdam edilmesi 84

5.         İHALE USULLERİ. 87

5.1.       İhale usulünün yanlış belirlenmesi 87

5.2.       Bazı ihalelerde işin süresi ve ihale usulünün tespitinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda sayılan ilkelerin gözetilmemesi 88

5.3.       Hizmet alımlarında temel ihale usullerinin dışına çıkılması 90

5.4.       İhalelerde pazarlık usulünün genel bir uygulama haline getirilmesi 92

5.5.       Usulüne uygun olarak ihale süreci başlatılmadan 4734 sayılı Kanun'un 21/b bendine göre ihaleye çıkılması 94

5.6.       Özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilerin okullara ücretsiz taşınması projesi kapsamında yapılan hizmet alım ihalelerinde; açık ihale usulü yerine (21/b maddesi uyarınca) pazarlık usulünün uygulanması 96

5.7.       4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/f maddesi uyarınca ihalesi yapılan bazı hizmet işlerinde, idari şartname ve sözleşme düzenlenmemesi 99

5.8.       İhtiyacın kısımlara bölünmek suretiyle 21/f maddesi kapsamında 4 ayrı ihale yapılarak gerçekleştirilmesi 100

5.9.       Pazarlık ihalesinde son teklifler alınmadan ihalenin sonuçlandırılması 101

6.         DOĞRUDAN TEMİN.. 102

6.1.       4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22'nci maddesinin (b) bendi hükmü doğrultusunda yapılan mal ve hizmet alımlardan bazılarının Kanunda belirtilen şartları taşımayan firmalardan yapılması 102

6.2.       Yapım işinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 22 nci maddesinin (c) bendi kapsamında gerçekleştirilmesi 103

6.3.       Açık ihale usulü ile yapılması gereken temizlik, güvenlik, yemek gibi hizmet alımlarının Kamu İhale Kanunu’nun 22/c maddesine göre gerçekleştirilmesi 108

6.4.       Temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında değerlendirilmeyecek alımların doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilmesi 110

6.5.       Doğrudan temin ile yaptırılan belli bir süreyi gerektiren yapım işlerinde sözleşme yapılmaması 113

6.6.       Yapım işlerinin açık ihale usulü ile ihale edilmesi gerekirken doğrudan temin yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmesi 114

6.7.       Konusu aynı olan, yakın tarihlerde ve aynı firmadan yapılan muhtelif büro mobilyaları alım işlerinin 4734 sayılı Kanunun 22/d maddesinden faydalanmak amacıyla parçalara bölünmesi 116

6.8.       Araç kiralama ihalesi yapılmış olmasına rağmen doğrudan temin ile araç kiralanması 119

6.9.       Doğrudan temin ve pazarlık usulü ile alımlarda belirlenen limitlere uyulmaması 120

6.10.     Araç kiralama hizmet alım işinin birim müdürlükleri bazında doğrudan temin yöntemiyle parçalar halinde yapılması 121

6.11.     Konusu aynı olan muhtelif mal ve hizmet alımlarının ihalesiz olarak yapılmak amacıyla parçalara bölünmesi 123

6.12.     4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu parasal limitler kapsamında yapılan alımların üst sınırın üzerinde olması 124

6.13.     Doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda muayene ve kabul işlemlerinin yapıldığı belgelenmeden ödemede bulunulması 127

<span style="font-family: 'Tahoma','sans-serif'