Şehirlerarası yolcu taşımacılığı hizmetleri ile servis ve turizm taşımacılığı hizmetlerinin engelli kişilere de etkin hizmet verebilmesi amacıyla ERİŞİLEBİLİR olmasına yönelik düzenlemeler 13.01.2017 tarihli Resmi Gazetede yönetmelik olarak yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik kapsamında engelli bireylerin erişilebilirlikleri herhangi bir ücret talep edilmeksizin sağlanacak olup, bu hizmetleri vermeyen kişileri ise para cezaları beklemektedir.

Yönetmeliğin amacı; şehirler arası yolcu taşıma hizmeti ile servis ve turizm taşımacılığı hizmetinin erişilebilir hale getirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Engelli kişilere yönelik olarak getirilen bu uygulamanın taşımacılık hizmetinin her alanında gerekli değişiklikler yapılması anlamına geleceği ve biletleme hizmetinden taşımacılık hizmetine kadar firmaların bir takım değişikliklere gideceği anlaşılmaktadır.

Taşımacılık hizmetlerinde Erişilebilirlik nedir? Binaların, açık alanların, ulaşım ve bilgilendirme hizmetleri ile bilgi ve iletişim teknolojisinin engelliler tarafından güvenli ve bağımsız olarak ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasıdır. Yapılacak bu hizmete yönelik olarak yönetmelikte yer verilen diğer düzenlemeler ise şu şekildedir:

Karayolunda hizmet veren araçlarda erişilebilirliğin sağlanması

Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükümleri çerçevesinde, karayolunda şehirler arası yolcu taşıma ile servis ve turizm taşımacılığında kullanılan araçların erişilebilir olarak üretilmesinde veya araçlarda erişilebilirlik tadilatı yapılmasında aşağıda belirtilen düzenlemelere uyulur:

a) Karayolunda şehirler arası yolcu taşıma hizmeti ile servis ve turizm taşımacılığı hizmeti veren araçlar, 25/1/2012 tarihli ve 28184 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların ve Bunlar İçin Tasarlanan Römorklar, Sistemler, Aksamlar ve Ayrı Teknik Ünitelerin Genel Güvenliği ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinin (661/2009/AT) Ek 3 ünde belirtilen 107 sayılı BM/AEK Regülasyonunun Ek 8 ine göre imal edilir.

b) Karayolunda şehirler arası yolcu taşıma hizmeti ile servis ve turizm taşımacılığı hizmeti veren araçların erişilebilir hale getirilmesi amacıyla yapılacak tadilatlar, 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılır.

İmal/tadil edilen aracın erişilebilir olması durumunda Uygunluk Belgesi ve tescille ilgili dijital kayıtlara “Erişilebilir” ifadesi yazılır.

Şehirler Arası Yolcu, Servis ve Turizm Taşımacılığı Hizmetlerinde Erişilebilirliğin Sağlanması

Karayolunda şehirler arası ulaşım ve turizm taşıma hizmeti

Karayolunda şehirler arası taşıma hizmeti sağlayıcıların erişilebilirliğin sağlanması ile ilgili yükümlülükleri şunlardır:

a) Taşıma hizmeti sağlayıcılarının yazıhanelerinde bankoların erişilebilir olması gerekir.

b) Taşıma hizmeti sağlayıcılar yazıhanelerde görüntülü konuşma ile işaret dili hizmeti sağlar.

c) Şehirler arası ulaşım hizmetini sağlayan araç bu Yönetmeliğin ikinci bölümünde belirtilen erişilebilirlik şartlarını taşımıyorsa taşıma hizmeti sağlayıcısı, engeline bağlı hareket kısıtlılığı olan bireyin bilet rezervasyonu yapılırken veya bilet satın alınırken belirttiği erişilebilir taşıma hizmeti sağlanmasına ilişkin talebini azami yetmiş iki saat içinde karşılamakla yükümlüdür.

ç) Engeline bağlı hareket kısıtlılığı olan yolcuların transfer aparatı talep etmesi halinde, transfer aparatı talebi kısa mesaj ile gönderilen bilgi mesajında ve bilette yer alır.

d) Transfer aparatı yolculuk süresince araçta bulunur ve bu şartlar sağlanırken engelli yolcudan ek bir ücret talep edilmez.

e) Şehirler arası taşıma hizmeti sağlayıcıları, engeline bağlı hareket kısıtlılığı olan yolcunun transfer aparatı talebini ilettiğinde araçta yer olmadığı bilgisi vermesi durumunda, engelli yolcunun talep etmesi halinde araçta yer olmadığını belgelendirmek zorundadır.

f) Transfer aparatıyla tekerlekli sandalyenin erişebileceği en yakın koltuk rezerve edilir. Rezervasyon bilgisinin yolcuya bildirilmesi zorunludur.

g) Şehirler arası taşıma hizmeti sağlayıcıları engellilerle iletişim konusunda ve transfer aparatının kullanılmasına ilişkin eğitim almış şoför ve yardımcı personel görevlendirir.

Seyahat acentalarının erişilebilirliğin sağlanması ile ilgili yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir:

a) Seyahat acentası, müşterinin engelini bildirmesi halinde rezervasyon sırasında bu bilgiyi rezervasyon ve taşıma sözleşmesine kaydeder, müşteriye verilecek hizmetin planlanması ve sunulmasında gerekli önlemleri alır.

b) Taşıma hizmeti yapan seyahat acentası, internetten rezervasyon yapılması veya hizmet satın alınması aşamasında internet erişilebilirliğini ve bürolarında erişilebilir banko hizmetini sağlar.

c) Turizm taşımacılığı yapılan transfer aracı, bu Yönetmeliğin ikinci bölümünde belirtilen erişilebilirlik şartlarını taşımıyorsa, seyahat acentası engeline bağlı hareket kısıtlılığı olan kişilerin bildirmesi halinde, engelli bireyin erişilebilir taşıma hizmeti sağlanmasına ilişkin talebini, engelli bireyin tercihine uygun olarak azami yetmiş iki saat içinde karşılamakla yükümlüdür.

ç) Engeline bağlı hareket kısıtlılığı olan yolcuların transfer aparatı veya erişilebilir araç tercihinin sözleşmede yer alması sağlanır.

d) Transfer aparatı yolculuk süresince araçta bulunur ve bu şartlar sağlanırken engelli yolcu veya refakatçisinden ek bir ücret talep edilmez.

e) Seyahat acentaları engelli yolcu bulunması durumunda, hizmetin planlamasını ve sunumunu değiştirmeyecek şekilde, mümkün olduğunca engelli yolcunun kısa sürede ulaşımını sağlayacak transfer planlamasını yapar.

f) Turizm taşımacılığı hizmetlerinde engellilerle iletişim konusunda ve transfer aparatının kullanılmasına ilişkin eğitim almış şoför ve yardımcı personel görev yapar.

Karayolları mola noktası işletmecisinin erişilebilirliğin sağlanması ile ilgili yükümlülükleri şunlardır:

a) Mola noktasında, bina girişi ve tuvaletler başta olmak üzere, Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun düzenlemeler yapılır.

b) En az bir tane olmak üzere yoğunluğun fazla olduğu mola noktalarında talebe göre ihtiyaç duyulan sayıda transfer aparatı temin edilir.

c) Görme engelliler için sesli anons ve yönlendirme sistemi bulundurulur.

Terminal işletmecisinin erişilebilirliğin sağlanması ile ilgili yükümlülükleri şunlardır:

a) En az bir tane olmak üzere yoğunluğun fazla olduğu terminallerde talebe göre transfer aparatı temin edilir.

b) Terminallerde Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslara  uygun düzenleme yapılır.

c) Görme engelliler için sesli anons ve yönlendirme sistemi bulundurulur.

ç) İl merkezlerinde bulunan terminallerin danışma bankosunda işitme engelliler için indüksiyon döngü cihazı sağlanır.