Cezai şart şirketin ekonomik mahfına neden olabilecek derecede ağır ise tamamen kaldırılabileceği gibi tenkis yoluna da gidilebileceği Yargıtay uygulamalarıyla kabul edilmektedir.

Tutanak altına alınan ve yüklenici hakkında uygulanacak ceza yönünden idareyi bağlayıcı kabul edilmişse de, bu tutanakta imzası bulunan İmar ve Şehircilik Müdürü Vekilinin imzası belediyeyi bağlamayacağından dolayı, belediye cezayı değiştirebilir.

Kendi edimini ifa etmeyen taraf, diğer tarafın edimini ifa etmesini bekleyemeyeceği kuralı gereğince hakediş ödemesi yapmayan idarenin ceza kesintisi yapması hatalıdır.

İş programı doğrultusunda yapılan çalışmalarda yükleniciden kaynaklanan gecikmelerde günlük ceza kesilecektir ifadesi "ifaya ekli ceza koşulu" olup; sözleşmenin feshi halinde dahi yüklenici şirketten istenebileceğine dair sözleşmede bir hüküm bulunmamaktadır. İfaya ekli cezanın istenebilmesi için sözleşmede aksine hüküm bulunmadığına göre, yanlar arasındaki sözleşmenin fesih olunmaması ve yürürlükte tutulması zorunludur.

Yapım işlerinde, kabul komisyonunun tespit ettiği eksikliklerin belirlenen sürede yüklenici tarafından giderilmemesi halinde geçecek her gün için giderilecek eksikliklerin durumuna göre sözleşmesinde gecikme cezası olarak yazılı olan miktarın belli bir oranında günlük ceza uygulanması gerekirken, sözleşmede yazılı ceza oranına göre sonuca gidilmesi hukuki değildir.

Sözleşmede kararlaştırılan ceza ifaya ekli ceza niteliğinde olup, eser ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin teslim alındığından arsa sahipleri olan davalılar-karşı davacıların ceza-i şart isteme hakları da düşmüştür.

İfaya ekli ceza, sözleşme ayakta olduğu müddetçe talep edilebilir. Olumlu zarar kapsamında bulunan ifaya ekli ceza -sözleşmede ayrık bir düzenleme yoksa- sözleşme varlığını sürdürdüğü sürece talep edilebilir. Ayrıca, bu haktan açıkça feragat edilmemiş olması veya ifanın ihtirazi kayıt bildirilerek kabul edilmiş olması da gerekmektedir.

Hakim fahiş cezayı indirmekle mükelleftir, taraflar tacir dahi olsa, tacirin ekonomik durumunun bozulup bozulmayacağı dikkate alınarak indirim yapılmalıdır.

Sözleşmede aksine düzenleme yoksa, eserin itirazsız kabulüyle ceza isteme hakkı düşer.

Sözleşmenin feshi halinde ifaya ekli cezai şart talep edilemez.

İfaya ekli cezanın feshedilen sözleşmelerde istenebilmesi için bu yönde düzenleme yapılmış olması zorunludur, aksi halde feshedilen sözleşmelerde ifaya ekli ceza olamaz.

Fahiş cezanın hakim tarafından tenkıs edilmesi, indirilmesi gerekir, hakim tarafından bu durum re'sen gözetilmelidir.